Tic, tac, tic, tac…

No se pierde el tiempo en problemas competenciales como ocurre en otras comunidades. A frase evidentemente non é miña. Polo idioma en que está recollida xa se podía supor, pero ademais eu, no que respecta a competencias e a comunidades, teño voz e voto na miña de propietarios e para de contar. A frase é de Diego Calvo, ex-vicepresidente da Xunta e agora flamante –supoño– conselleiro de Presidencia, Xustiza e Deportes. Está tirada dunha entrevista a toda páxina desas que tanto gustan facer na Voz a membros do goberno (polo pan baila o can!). Ao parecer, o convenio do que resulta que teñamos un “corpiño” de policía adscrito caducou, hai que renovalo e nesas están. O que queda descartado de vez é ter policía propia. E o mesmo serve para o ferrocarril (vese que cos buses o de San Sadurniño xa ten dabondo). Réquiem dominical polos puntos 8 e 25 do artigo 27 do Estatuto de autonomía.

Foi ler a entrevista e deume por pensar en que é iso de “perder o tempo”. Hoxe, grazas á tecnoloxía, evitamos, entre outras cousas, desprazamentos para reunirnos ou colas en billeteiras e rexistros para mercar unhas entradas ou presentar unha documentación. Organizándose e sabendo o que un quere e a que anda, eu diría que o tempo ata nos debería de sobrar e en días tan longos coma os de xuño delito tería que ser que así non fose. Perder o tempo foi sempre un concepto xurídico-doméstico indeterminado. Depende de cadaquén. Na vida cotiá para unha persoa perder o tempo pode ser ver un Eslovenia-Dinamarca da Eurocopa, para outra ler o epistolario entre Del Riego e Otero Pedrayo, para unha terceira ir a un concerto de Melendi e seguramente para todas elas a trangallada esta dos tapóns unidos á botella. No traballo eu diría que perde o tempo (ou fancho perder), poñamos por caso, un corrector lingüístico cando lle envían textos sen o verificador ortográfico do procesador aplicado previamente; unha veterinaria que esperta coas cristaleiras da súa clínica todas graffiteadas e bota tres tardes a borralas a golpe de hidrolimpadora, cepillo e bote de augarrás; ou o pasante dun bufete cando lle encamban escanear expedientes xudiciais que lle entregan desordenados e, o peor de todo, con follas grampadas. Estas si que as podemos cualificar, sendo benévolos, como verdadeiras perdas de tempo.

Ora ben, na acción política que é perder o tempo exactamente? Perde o tempo un político ou política cando milagreiramente despexa a súa axenda para recibir un club deportivo que acaba de ascender ou gañar un título? Estao a perder cando gustosamente acode a unha festa gastronómica en que te visten cunha capa e te nomean cabaleiro dunha estraña orde? E cando acode a pintar a mona a un programa de televisión? Aí o deixo… Dun conselleiro na súa madureza política, con aspiracións que se lle presupoñen (e coñecen!) esperaría oílo falar con algo máis de ilusión e ambición acerca de mesas de traballo (xa non digo bilaterais!!), de intercambio de documentos, de propostas orzamentarias, de traspasos e, en definitiva, de autogoberno. Deixarse de xogos de palabras (o titular da entrevista é feijooiano 100 %) e expresarse exercendo como gobernante con vontade de dotar de contido aquilo que che permite ser o que es. Futbolisticamente falando, mostrarse como un xogador que quere adiantar liñas e avanzar co balón xogado e non como un mal defensa central que despexa de punteirolo desde o minuto 10. A lexislatura, lembremos, está noviña do trinque, acaba de comezar…

Dous datos: desde 2009 a Comisión Mixta de Transferencias Galicia-Estado reuniuse dúas veces e, se de competencias falamos, o programa do PP de 2009 reciclouse para 2024. Estraña mestura de indolencia, inacción e ecoloxía. A Administración autonómica convertida nunha unidade tramitadora xigante, pero que na práctica actúa como esa xestoría pequeneira da túa vila ou barrio, que leva aí desde sempre, imprime almanaques polo Nadal e que cando lle vas cun asuntiño que che xurdiu ou do que oíches falar no telexornal (unha multa, unha pequena subvención etc.) non ten reparos en te disuadir e dicirche aquilo de “non che compensa, Paco, para o traballo que che vai dar, os papeis que tes que mover e o tempo que van tardar, non che compensa”. A Galicia que funciona é a Galicia do déixao estar. En San Caetano confunden perder o tempo con non querer –ou non saber– con que enchelo.

A més a més

Un último apuntamento: chega ao meu correo a nova da saída do número 81 da Revista de Llengua i Dret, a publicación catalá da lingua do dereito e do dereito á lingua. Semestre a semestre desde practicamente os seus inicios (xuño de 1983!) é posible atopar nas súas páxinas crónicas lexislativas dos territorios con lingua de seu imprescindibles para levar conta dos procesos de normalización lingüística en marcha. Hai uns 15 anos para a realidade galega a responsable delas é a catedrática de Dereito Administrativo Alba Nogueira.

A súa crónica do número 80 comezaba así: “Un semestre máis a atonía normalizadora é o signo distintivo do que sucede en Galicia”; o resumo da do número 79 así: “Sen actividade normativa ou administrativa reseñable”; na do 78 podemos atopar: “Neste período non houbo ningunha lei, decreto ou plan aprobado con relevancia para a normalización lingüística”; e na do 77 o seguinte: “O inequívoco desinterese político parece ser a única explicación plausible para outro semestre sen ningunha norma significativa, pero tampouco ningunha medida administrativa ou plan salientable”. Vaites! Alguén podería pensar que unha xeira mala atravésaa calquera ou que non remontamos a covid. Pois non. Por exemplo, a crónica do número 64, que abrangue o 2.º semestre de 2014 e o 1.º de 2015, a autora comézaa así: “A ausencia de pulso político en relación coa lingua galega non variou moito en 2015.” É dicir, na última década e pico espiollar (acepción 2) o DOG ou a acción do goberno galego na procura de avances normativos ou algo minimamente semellante á planificación lingüística tornouse case tan absurdo e vacuo como espiollar (acepción 1) un peluche. Marchando outro réquiem… e van dous!

Neste número 81 de xuño nin rastro da actualidade galega. Descoñezo os motivos. Seguramente algo teña que ver o proceso electoral de febreiro e Nogueira talvez pensou que lle compensa unir dous períodos e reaparecer na seguinte entrega, mais tampouco sería descartable que se cansase de perder o tempo (aquí si!) en ser cronista da nada.

10 anos

O 10 é un número máxico. Ten connotacións. No fútbol posto nunha camisola merece a nosa atención. Se o que mide son anos para unha crianza supón esgotar os dedos da man que non é pouca cousa. Para un profesor ou profesora, en cambio, facer 10 anos de carreira quere dicir que estás a un paso do segundo sexenio e se es funcionario ou funcionaria pero sen rapazada ao teu cargo, supón que xa levas tres trienios e estás igualmente a outro paso de facer o cuarto. Todo suma e axuda para darse un capricho. Por exemplo, ir xantar en tren a Ourense dous domingos ao mes!

No tema dos reinados aí si que non sei como vai o asunto. Non sabería dicir se é moito ou pouco tempo. Cada reino é un mundo. Tampouco vin nunca unha nómina real, así que nada máis lonxe da miña intención que falar por falar e sen saber. O caso é que hoxe Felipe fixo 10 anos que tomou posesión. Agora entendo porque hai uns días me saltaron por X unhas imaxes no seu despacho. Un sobresaliente en orde e limpeza, pero un suspenso enorme en espontaneidade ou naturalidade. Simular que o boli azul non che aparece, unha impresora co piloto do tóner a pestanexar, o envoltorio dunha barriña enerxética encol da mesa… Calquera cousa me valía. Os despachos onde se traballa están cheos de vida e os seus asesores deberíano saber.

Nestes 10 anos a chamada nova política envelleceu decontado e as mareas devalaron; asistimos a unha independencia que durou oito segundos, vimos un presidente marchar, cocerse nun restaurante e un bolso ocupar o seu escano; padecemos incendios infernais, acumulamos papel hixiénico, alcoholizamos as nosas mans e accedemos a praias reguladas por semáforos. A IA ameaza con querer ocupalo todo. A mala educación na esfera pública tamén. A velocidade a que vai todo provoca auténtica vertixe. Considero que teño boa memoria. Non presumo dela, mais tampouco a subestimo. Lembro cando estoupou no ar o transbordador Challenge e o chambourcy de plátano que estaba merendando; lembro o gol de Koeman en Wembley e a celebración ao día seguinte no instituto en clase de Relixión; lembro as Torres Xemelgas a se esborrallaren; e ata lembro a cama en que acordei cando a noticia da ponte das Pías rebentada polo Discoverer Enterprise. Por lembrar tamén lembro o que estaba facendo no ordenador cando o portón de Cuelgamuros se abriu e apareceu aquel cadaleito envolto que parecía un tigretón enorme. Xa pasaba da unha do mediodía e tremenda fame me entrara!

Pasa o tempo e todas e todos imos balizando a vida con acontecementos, persoas, logros e fracasos. Afectos, lugares, intereses e preferencias son os nosos sinalizadores. O caso é que por máis que estouciño a cabeza abofé que non lembro o que facía aquel 19 de xuño de 2014 que Felipe alcanzou a titularidade. A memoria non é aleatoria. A indiferenza ten estas cousas. Miro no calendario e seica cadrou en xoves, polo que imaxino que non faría nada moi distinto que calquera outro xoves. A rutina tamén ten as súas.

Pois nada, pasaba por aquí e deixo estas liñas de urxencia para así lembrar dentro doutros 10 anos o que estaba a facer hoxe, o día que me decatei de que esquecín o que estaba facendo hai 10, ou sexa para daquela serán 20. É dicir, dentro de 10 anos seguirei sen me acordar do que facía hai 20, ao igual que agora cando hai 10, pero si lembrarei o que facía hai 10 e non hai risco de que pense que hai 10 anos si sabía o que facía hai 20, porque haberá 10 anos que deixei escrito que 10 anos despois non sabía o que facía 20 anos antes. Vaia lea todo, Felipe, vaia lea! Por cousas así eu non son monárquico.

Móbil

Teño no meu teléfono máis de 50 números bloqueados e a cifra vai medrando nas últimas semanas. Na listaxe altérnanse móbiles que comezan por 6 con aqueloutros que xa o fan por 7; números con orixe en Madrid, Pontevedra, ultimamente moito Ourense, con chamadas realizadas desde Italia, Austria ou Colombia. Nin sei nada delas nin quixen saber. Non son chamadas perdidas. Son chamadas que quixen eu perder. Deixei soar a pracer, fitei a pantalla neses 10-12 segundos que durou o intento e alá se foron ao limbo da telefonía, se é que tal cousa existe. Vencín a tentación e gañei o duelo. Minipunto para min. Sería Florentino para me convidar ao palco de Wembley?, talvez Jácome ofrecéndome a secretaría municipal?, un concurso de Radio Caracol sorteando calquera huevonada? Abofé que poderei vivir coa dúbida.

Pouco se fala de que o teléfono, do que non nos separamos, se acabou convertendo nun elemento do que desconfiamos, tememos e mesmo releamos o seu uso primixenio. Xa apenas se fan chamadas sen o preceptivo Podes falar? vía whatsapp e é que, en realidade, xa apenas se fan chamadas. A xente tira de audios, trousa o que leva dentro e que a outra parte apande e o xestione! O caso é que como estará isto das chamadas non desexadas que ata o mesmísimo Banco de España entra en escena: non respondamos cun si!!! De facelo, a cousa pode pintar mal. Descolgas, pronúncialo e por moito ton interrogativo que lle poñas pode acabar sendo usado para fins espurios: subscribir un produto financeiro tóxico, realizar transaccións no teu nome, acabar de socio do Club de Fans de Miguel Tellado… Ben, isto último é brincadeira, pero é para que ponderedes a gravidade do asunto. Hai moito cibercarracho solto, xa antes de que así os denominase o gabinete terminolóxico paraoficial do DigochoEu.

Xa sabiamos que non podemos andar pola vida dicindo si a todo, que de cando en vez é xusto e necesario dicir non, e agora sabemos tamén que debemos conter os sis cando peguemos o móbil á orella. Abortalos, impedir que abrollen. Arrombalos onda esoutros sis que na vida non nos deixaron pronunciar porque a proposta que arelabamos non chegou ou o convite non se emitiu. A fórmula da felicidade como resultado do equilibrio entre os sis que emitimos, os sis que morreran connosco e algún non que nos permitimos o luxo ou o gustazo de soltar. Entre adverbios anda a cousa. Que cadaquén bote as súas contas.

Ben pensado témolo merecido. A culpa é nosa por levar o si a un contexto en que nunca debería estar. De pequenos non nos ensinaron así a coller o auricular. Leo nunha gramática do español que por outras latitudes hai outras fórmulas ben moito máis xeitosas con que saudar telefonicamente: qué hay en Cuba; aló tamén en Cuba, Venezuela ou Perú, entre outros países; a ver en Colombia; etc. Nas gramáticas galegas que teño a man nada vexo ao respecto polo que me reafirmo no que xa pensaba: o si é para as vodas e os referendos, para aceptar unha churrascada ou para recomendar un libro de Galeano, pero nunca debeu invadir o acto de atender unha chamada.

Eu, por se acaso, anuncio que a partir de agora responderei toda chamada descoñecida que me vexa tentado atender cun Quen anda aí? e teño en mente ir alternando o saúdo co catálogo de Nikis Galicia na man (como colla unha vara!! tamén me parece unha excelente frase para o caso que nos ocupa). Se me vexo moi esixido, que diría Arsenio, en última instancia non descarto acudir ao gran Bernardino Garrido e articular un Que che fixen eu a ti ghelipollas nada máis descolgar. Fóra soberbias non naceu cibercarracho nin Tellado ningún que me pille!

As vésperas

Manuel Jabois fai moitas cousas e diría que todas, ou case todas, ben. O home orquestra do Grupo Prisa tanto lle manda unha viaxe a Nadal como a García Page, ora fai a crónica dunha investidura ora toca as miudanzas (nunca mellor dito) do caso Daniel Sancho. Na súa hiperactividade mediática mesmo se atreve a exercer de asesor de parellas e ata se lle perdoa que toque a gaita onde ninguén o chamou. Jabois Sueiro a nada lle torce o fociño. O caso é que dá igual o que acabe de pasar que velaí estará, semella que de garda 24 horas, para achegar a súa opinión por escrito ou verbalmente. Como autor literario as cousas non parecen irlle mal e desde hai uns meses é o dinamizador canallita practicamente fixo dese curioso formato denominado La cena de los idiotés. Incluso seguramente a súa letra do himno madridista sexa unha boa letra, mais iso non mo escoitaredes dicir nin moito menos o vou deixar por escrito.

E cando non se trata de abordar a actualidade pórse, así o ten recoñecido, a escribir daquilo que ten diante dos ollos e deixarse levar pola escrita, as palabras e o son do teclado. Como diría unha amiga miña, o que vale vale e o que non para a Xunta. Hai un par de anos verbalizou unha fermosa definición da Noite de Reis: a noite do 5 de xaneiro como unha gran conspiración dirixida aos máis pequenos da casa. En menos de dous minutos a definición perfecta da felicidade ou, mellor dito, das vésperas da felicidade. A todos nos ten pasado. Preparar unha viaxe, unha cita, unha reunión… Desfrutar da reserva de entradas e do restaurante, do deseño do itinerario ou da preparación dos datos positivos dun balance. Hai quen atopa a felicidade na diapositiva número 16 dun powerpoint. Mesmo imaxinar os imprevistos, para que deixen de ser iso mesmo, ten o seu aquel. A ilusión, ese gran motor.

Desde o 18F ándame na cabeza que os domingos electorais son en Galicia unha gran conspiración contra si mesma. Vexo e escoito a agrisada sesión parlamentaria de hoxe e que lonxe me parece a seguinte véspera de Reis.

Agora… fútbol

Co denominado “deporte rei” explícase todo. Hai anos unha revista futboleira saíu ao mercado cunha enxeñosa campaña que materializaba esta máxima. Ou, mellor dito, dáballe a volta e reinvidicaba que co fútbol de pano de fondo todo se entende mellor. Mesmo eses avatares ou vicisitudes pertencentes á esfera íntima de dúas persoas eran máis facilmente xestionables apelando ao esférico: un xantar cos sogros, a distribución das tarefas da casa, a sempre posible ruptura sentimental ou a economía doméstica. Todo se tornaba máis comprensible en catro pequenas pezas audiovisuais cuxo argumento establecía comparacións, por estraño que pareza, co fútbol de toque, o percorrido dos laterais no campo, a duración dos ciclos deportivos ou a calidade dun tal Dimitro Chygrynskiy no que Guardiola creu ver a reencarnación de Beckenbauer. A campaña tivo secuelas (na acepción cinematográfica da palabra) e vai para catro anos, en pleno confinamento, a revista rescatouna para pedirnos “ficar na casa”. Naquela ocasión protagonizaban a peza porteiros cuxas saídas da área resultaban temerarias e desastrosas para os intereses do seu equipo.

Todo, absolutamente todo, pois, parece admitir e soportar un prisma ou símil futbolísticos: falas e falas e non te entendes cos teus fillos adolescentes nin fas bo deles? Mira o que lle está a pasar a Xavi cos seus xogadores; necesitas argumentos contra o idadismo? Velaí tes en Ancelotti un bo exemplo; no traballo contas ao teu cargo cunha ducia de profesionais que por momentos pensas que son uns inoperantes, pero son “os teus” inoperantes? Lémbrate de Toshack cando adestrou ao Madrid; atravesas un mal momento, cres que tocaches fondo e necesitas reinventarte? Pregunta na praza de Pontevedra coruñesa… Todo o que che pase ou poida pasar xa pasou antes nun campo ou nun vestiario. No fútbol atoparás un trasunto. Unha imaxe. Un elemento de comparación. Tal é este fenómeno que nin aos políticos lles resulta alleo e non dubidan en poñelo en práctica. Fai falta, iso si, certo rigor, tacto e coñecementos, xusto o que non demostraron ter, por exemplo, Zapatero cando afirmou que España xogaba na Champions League das economías, Rajoy cando no funeral de Mandela se lembrou do Mundial gañado en Sudáfrica ou recentemente Feijoo cando sen se inmutar, como só el sabe dicir as cousas, comparou a Miguel Tellado con Iniesta. Pobre Andrés…

Os analistas tamén sucumben con asiduidade a esta tentación futboleira. Hai unhas semanas o todólogo Barreiro Rivas enarboraba a súa bufanda e reducía a cuestión deste domingo a dúas alternativas: a do xogo de posición, tranquilo e predicible que ofrece resultados fronte á novidade incerta que proporciona emoción, pero acaba desfalecendo e quedándose en nada. E hai só uns días volvía teimar no mesmo para incidir en que na cita electoral se decide entre manter o bo fútbol e xogar ao de sempre ou perder a nosa cultura futbolística (sic). Se dun partido falamos, está claro que co de Forcarei dá igual como o transmitas. Vénselle as cores en SD, en HD, en 4K e ata, se me apurades, no antigo Canal+ codificado. A min tamén: estou máis que convencido de que o equipo precisa un cambio. É máis, e aquí cito o vello Joan Gaspart, “espero, desexo e gustaríame” que tal cambio se produza. Estou máis que aborrecido do xogo plano, acomodaticio e moitas veces sucio de todos estes anos. Farto do desdén destes xogadores co rival, do seu intercambio de dorsais (léase cargos) e da dopaxe mediática con que contan. Non gusto dun capitán que chegou, coma as fichaxes de inverno, para cubrir unha urxencia sobrevida e non mellorou o seu antecesor nin ofreceu nada distinto. Un capitán que demostrou sobexamente que a camisola lle vén grande e se borra das convocatorias (léase debates). O corpo pídeme ver caras, estratexias e formas novas que respondan a outros valores. Levo vendo o mesmo partido demasiado tempo e fágome maior. Non me gustaría que ao céspede do Hórreo saltase ningún espontáneo por moita chispa ourensá que traia nin tampouco que o partido se decida en dúas sesións coma aquela final copeira do Deportivo. O domingo quero apagar a luz da mesa de noite sabendo o resultado e imaxinando as portadas do día seguinte.

Sei que non son o único se digo que vivo as horas previas como as vésperas dunha gran final. Mestúranse os desexos co raciocinio e a cautela. A ilusión da vitoria, co medo á zoupada… E ao igual que Claudia Morán non podo evitar lembrarme de Arsenio, da festa e dos fociños. Remato xa. O fútbol ten outro gran poder: retrotraernos á nosa infancia. Vénme á mente a miña primeira gran vitoria, a miña primeira grande alegría saída dun estadio: partido disputado ata o final, penalti en contra no minuto 89 e unha man salvadora. Foi a Liga do “Urruti t’estimo”. O campionato que puña fin a anos e anos de seca, a anos e anos de travesía do deserto… Final feliz que pechaba un ciclo funesto. Comeza a gustarme esta comparación… Agora, que pase!

Fóra

Veume á mente estes días aquela ocasión en que asistín a unha charla de Carod Rovira. Non sabería localizala con exactitude no tempo (camiño das dúas décadas, talvez?), mais si sei que foi un par de anos antes daqueles encontróns verbais televisados que mantivo coa señora Pérez Saldaña e o señor Guerra Salcedo en horario de máxima audiencia. Ambos de Valladolid fixéranse virais –sen pretendelo seguramente e sen que viral significase aínda o que significa hoxe en día– e deixaran constancia pública da súa intolerancia lingüística. Sexa como for, por aquela altura Carod Rovira era sen ambaxes a cara máis visible do independentismo catalán (moitos outros, incluídos os de Waterloo, estaban aínda na fase da desafecció crecente) e o seu prime, como din agora as novas xeracións, en forma de cargos políticos viríalle uns aniños despois.

Tres cousas lembro daquel serán no campus vigués. A primeira, o ben que o político de Cambrils se expresaba en lingua galega; a segunda, a explicación que deixou da arela independentista catalá, sen dúbida propiciada pola xuventude do auditorio, e que basicamente consistiu en comparar Cataluña cun mozo ou moza que quere emanciparse para organizar as súas festas, non dar explicacións dos seus horarios etc.; e a terceira, a elegancia con que soubo saír do paso ante a pregunta que se lle formulou desde o público respecto do nivel dos políticos galegos. Josep Lluís preferiu non mollarse. Por suposto, xa non é só que nin entrase a dar nomes, senón que nin tan sequera fixo unha valoración global ou xenérica. Cadaquén interpretouno como quixo…

E lembreime de Carod Rovira porque igual de elegante se mostrou a semana pasada certo analista en Hora 25 ante a xestión e, sobre todo, as declaracións dos nosos gobernantes por causa das boliñas brancas chegadas ás praias. En Madrid, novamente como resultado dunha catástrofe, volven descubrir que a clase dirixente galega, en ausencia das masaxes osteopáticas sabonitas e das publirreportaxes nos medios públicos, camiña espida. Á mínima cáelles a suposta auréola de bos xestores con máis facilidade que os contedores do Toconao.

Escoitar as cabriolas lingüísticas e discursivas ruborizantes da vicepresidenta, a explicación para dummies do sistema dixestivo do conselleiro do Mar e a petición dun avión, 2 helicópteros, 11 embarcacións e o ROW comanche, coma se dun set de Playmobil se tratase, do subdirector xeral de Gardacostas mereceu do mencionado analista o feliz sintagma de “debilidades argumentales”. A min ocórreseme pensar que se fai urxente que “mentes ilustradas” coma estas, ao igual que as boliñas do conselleiro, saian por onde entraron. O 18 de febreiro pode ser bo día para provocalo.

Rutinas

A semana pasada, camiño do traballo, coincidín catro días seguidos co mesmo avión. Explícome: eu pola beirarrúa, a escasos 100 metros do meu despacho, e sobre a ría do Burgo, seguramente xa coas rodiñas fóra, unha aeronave a uns segundos de se pousar en Alvedro. Ou sexa, eu dirixíndome a imponer el gallego e centos de persoas, con vidas, circunstancias e mochilas do máis variadas, chegando á cidade: uns avós que veñen de coñecer un neto acabado de nacer, mozos emigrados que volven uns días polo Nadal, executivos de Inditex, representantes de futbolistas con destino Riazor… Eu non sei deles nin eles de min, mais pareceume marabilloso. Ayuso con menos tería feito xa unha campaña publicitaria para ese seu Madrid querido en que seica non cadras nin co teu/túa ex.

Hai ducias e ducias de motivos polos que esa coincidencia podería non se ter dado. Detalles e imprevistos que poderían ter evitado esa reiteración. Un pasaxeiro que se atopa mal, outro que extraviou a última hora a tarxeta de embarque, un peso excesivo en cabina que obriga a mandar vultos ás bodegas etc. A min mesmo, poñamos por caso, tamén podería térseme derramado o primeiro café do día polo pantalón abaixo ou esquecido o látego normalizador na casa e ter que dar volta, mais nada diso aconteceu e se o fixo, foi precisamente para provocar esa casualidade.

A primeira hora da mañá é a parte do día máis repetitiva, máis rutineira. Os horarios de entrada convértennos en seres do máis previsibles. Case autómatas. Nun outro traballo durante meses calibrei se chegaba máis ou menos puntual en función de a que altura do traxecto me cruzaba con certa persoa. Nunca con ela intercambiei palabra, mais sempre tiven a sensación interna de que eu para ela cumpría a mesma función. Amence, damos os primeiros pasos e cadaquén bota a andar a súa rutina particular que en moitos casos, non o esquezamos, é a suma de diversos azares que nos van construíndo. 

Co retrouso televisivo da lotaría de onte deume por pensar que dan inicio certas rutinas propias destas datas. O feito de compartir un décimo coa túa xente xa é de por si unha delas. Cóidenas! Non caen do ceo!!!

Felices Festas!

A froita de Ferraz

Que tal? Como levades a lexislatura que mañá se estrea? Como vos notades? Eufóricos?, humillados?, esgazados?, aliviados? Tendes as neveiras cheas por se acaso? Sodes do bando dos que putodefenden ou dos que putoescachan coa risa? Non me digades que andades seriotes e amoucados como Felipe VI. Dóenvos as xostregadas que se viron na tele estes días ou sodes dos que rides por debaixo do bigote…? Contade a verdade…

En fin, eu direivos que non sinto nada especial nin distinto, a verdade. Tanto barullo para nada, pero si xa no primeiro día aprendín un concepto novo: distorsión cognitiva. Penso que nunca o escoitara ou, ao menos, nunca reparara nel como o fixen o outro día. Escoiteillo a Juan Manuel de Prada o xoves do debate. Un escritor do que non lin nada, debo confesar, cuxa presenza como opinador na Cadena Ser me renxe un tanto, mais que en moitas ocasións ben merece unha escoita ou unha lectura. Quixen saber máis e púxenme a pescudar por Google, de modo que desculpas adiantadas por se meto a zoca e ao outro lado da pantalla hai algún psicólogo ou psicóloga. E tamén desculpas por diante para o gremio dos cantautores por se neste proceso de documentación dixital lles fusilo, sen querer, algunha das súas versións ou composicións. Os buscadores cárgaos o demo…

Unha distorsión cognitiva vén sendo como un padrón de pensamento que conduce a interpretacións inexactas da realidade caracterizadas por unha preponderancia de emocións negativas. A súa tipoloxía (ou xeitos de se manifestar) é do máis variada. Pensamento polarizado (ou sexa, ou estás comigo ou contra min), abstracción selectiva (os nosos son os bos, “la gente de bien” etc.), gusto excesivo por xogar a ser profetas (imos converternos en Venezuela), o denominado “debismo” (todas e todos deberiamos estar na rúa protestando), unha especial predilección por poñer etiquetas (todo aquel que opina distinto é un rojo, un maricón ou ambos; se é muller, ademais é unha puta), a preponderancia do razoamento emocional que o asolaga todo (Sánchez quérenos de xeonllos e humillados), un pensamento catastrófico (o consabido “España se rompe”) e unha sobrexeneralización (estamos asistindo a un golpe de estado). Visto así, o diagnóstico de De Prada parecería encaixar á perfección coas algaradas de Ferraz e a fauna humana que alí se congregou, se non fose porque as distorsións cognitivas adoitan ir parellas a procesos depresivos, episodios de angustia e persoas cunha baixa autoestima. Persoas reféns do que se chama pensamentos circulares, pensamentos ruminantes. Non sei vós, pero xente apoucada e rumiando polo baixo as súas penas eu non vin a ninguén. Vin persoas fillas de seus pais e súas nais, nostálxicas de outrora, profundamente maleducadas, desquiciadas na súa carraxe e que se senten consentidas e aguilloadas (coma as bestas, fóra a alma) por personaxes como a aprendiz de ventrílocua que chonismamente putopreside unha comunidade autónoma.

Hemoal

Un a un, unha a unha, e suman en total 33, foron desfilando polo hemiciclo para abandonalo. Foi escoitar as primeiras palabras en galego de Besteiro e coma un resorte os 24 deputados e as 9 deputadas de VOX decidiron que era bo momento para desfacer o camiño andado e saír por onde entraran. E a min paréceme ben, a verdade. Non se debe perder ese xesto de coller, erguerse e marchar. Nun cine, se a película che espanta; nunha sala de concertos, se o grupo che boura na cabeza; ou nun salón de actos se o presidente da túa federación se orangutana e está a un segundo de poñer a pirola (con perdón!) enriba do atril.

Repito: coller, erguerse e marchar. Tres sinxelos movementos que poden ser tan liberadores como elocuentes. En ocasións é certo que se precisa un chisco de valentía, un punto de descaro, pero o que non debe faltar nunca é a educación. Facelo como nos ensinarían as nais de pequenos. Defendo que non hai necesidade ningunha de estar incómodo nun sitio. Xa bastante podemos ter enriba ás veces cunha cefalea que non cesa, unha regra dolorosa que acompaña, unha tendinite crónica que palpita ou esa hemorroide rebuldeira que parece ter vida propia. Cadaquén sabe as súas.

O xesto, en realidade, non é novo. Ten precedentes. Hai seis anos, por exemplo, con motivo dos atentados das Ramblas, un xornalista holandés non fixo nada moi distinto. De nome Marcel Haenen, desprazado desde Madrid, acudiu á capital catalá a cubrir a actualidade. Chegado un momento, nunha sala de prensa, e malia que no seu LinkedIn seica presume de saber seis idiomas, considerou que media hora seguida escoitando catalán lle eran dabondo e permitiuse interromper a máxima autoridade policial de Cataluña e marchar. A resposta de Trapero que veu despois quedou gravada na historia do cotián da sociolingüística catalá e estampada en multitude de camisolas: “Bueno, pues molt bé, pues adiós!”. Hoxe, 19 de setembro, ben merece ser lembrada e rescatada.

Visto o visto no Congreso podemos aventurar que a lexislatura se promete movida. En especial para eses 33 “servidores públicos” que non queren incrementar o seu malestar persoal escoitando linguas que lles sobran tanto ou máis que os auriculares que amorearon, nalgún caso de malos modos (que importantes as nais!), no escano presidencial. Son linguas que lles proen. E digo movida porque, de feito, ata en dúas ocasións tiveron que entrar e saír do hemiciclo. Se algún día, ademais dos aparellos, queren entregar a súa acta que lembren que o rexistro das Cortes está aberto de dez a dúas e de tres a seis da tarde. Namentres, tamén é facil aventurar que o PP se manterá nun estado semicontemplativo e abúlico. A posta en escena do mediático Sémper parece ir nesa liña. Non apoiar, pero tampouco impulsar. Ningún mal xesto, pero tampouco ningunha boa palabra. A conta en X (antigo Twitter) do presidente da Xunta ou do secretario xeral de Política Lingüística galego son boa mostra disto último. Ocórreseme pensar que os populares, coma naquel anuncio de televisión, se dispoñen a sufrir en silencio.

O botón

Levar un neno por primeira vez a un partido de fútbol é toda unha experiencia. Para quen leva e para quen é levado. As estrelas do balón, os exercicios de quecemento, o céspede que ata o momento só vira pola televisión tórnanse realidade visible, audible e palpable aos sentidos dun cativo que todo o desexa apreixar. Nas horas previas aférrase á entrada igual que hai tan só uns anos facía coas sabas do berce. Puños pechados e a mente a soñar. Nas inmediacións do estadio comproba que aquilo non é o patio do colexio, de horarios medidos e xogos sabidos. Tampouco un aniversario infantil de Champín en vaso de plástico e gaiolas con bólas de cores. O fútbol, conveñamos, ten algo de hostil nos seus prolegómenos. Xente a circular dun lado a outro, barullo desatado, sirenas a soaren, unha botella que escacha contra o asfalto, controis de seguridade…

E xa dentro, na bancada, ao abeiro do asento adquirido, coas sensacións ordenadas e o partido en marcha, nalgún momento, fose polo lance de xogo que for, non tarda en aparecer a pregunta incómoda que nos deixa mudos. Os rapaces niso de calar aos adultos son especialistas. Como a primeira vez que ven alguén a pedir esmola na rúa ou a durmir nun banco e che reclaman un porqué. Unha explicación. Por que lle berran ao árbitro? Que é o que lle din ao porteiro rival cada vez que saca de porta? Por que a xente a ten tomada co lateral dereito? De súpeto, aos seus ollos as normas con que o estás a educar pareceron quedar en suspenso e non podemos evitar que a roupa nos aperte un chisco e certa vergonza nos invada peito arriba.

Nos estadios de fútbol lévanse cantado –e cántanse aínda– auténticas barbaridades. Vexar o rival, deshumanizalo, lembrarse de nais, parellas e familiares mortos. Vale todo. Todo vale. Houbo avances e hai vontade de lle pór couto de vez, pero co que non se contaba é que nese proceso o hooliganismo vociferante sobardase a esfera futboleira e chegase á política. Pase o que pasar o domingo, a campaña electoral que deixamos atrás será recordada porque desde un partido político se aceptou, consentiu e estimulou que un berro infame, tinguido de chumbo e sangue, alentase o voto. O nome dun terrorista chegou a valados e camisetas, coreouse en celebracións nupciais, graduacións de bachareis e aglomeracións varias. Ao respecto, Feijóo no cara a cara con Sánchez tamén calou, pero non por incomodidade, senón por interese. E nese intre, xusto nese intre, a xente decente remexémonos no asento e soltamos o primeiro botón da camisa.